Złożenie przez dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości nie oznacza automatycznego ogłoszenia jego upadłości. Zanim sąd rozpozna taki wniosek, ma możliwość zabezpieczenia majątku dłużnika poprzez m.in. ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego, zwanego „TNS-em”. Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego będzie natomiast zawsze obligatoryjne w sytuacji gdy sąd uchyla zajęcie rachunku bankowego dłużnika.
Tymczasowym nadzorcą sądowym może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i licencję doradcy restrukturyzacyjnego, ale również może nim być spółka handlowa, której wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadający licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
Tymczasowy nadzorca sądowy w sprawach dotyczących majątku dłużnika dokonuje czynności w imieniu własnym, ale na rachunek dłużnika. Może on udzielać pełnomocnictw do dokonywania czynności prawnych, procesowych do występowania w sprawach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych i przed sądami polubownymi. Tymczasowy nadzorca sądowy odpowiada jedynie za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków, nie ponosząc odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte co do przyszłej masy upadłości. W przypadku wyrządzenia szkody przez pełnomocników, odpowiada jak za własne działanie.
Do zadań tymczasowego nadzorcy sądowego może należeć złożenie sprawozdania obejmującego m.in. informację na temat stanu finansowego dłużnika, która będzie zawierało ocenę czy dłużnik może prowadzić działalność gospodarczą po ogłoszeniu upadłości, szczegółową kalkulację kosztów i przychodów generowanych w trakcie kontynuacji działalności, ustalenia dotyczące czynności dłużnika dających się zakwalifikować, w przypadku ogłoszenia upadłości, jako bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, rodzaju i wartości majątku oraz przewidywanych kosztów postępowania upadłościowego. TNS nie ma obecnie obowiązku sprawowania nadzoru nad majątkiem dłużnika, nie może kontrolować jego czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu, ani kontrolować prowadzonego przedsiębiorstwa.
Z chwilą ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego, dłużnik nie może bowiem dokonywać czynności przekraczających zwykłego zarządu majątkiem bez zgody tymczasowego nadzorcy sądowego, pod rygorem nieważności. Jeżeli dłużnik dokona czynność przekraczającą zwykły zarząd, tymczasowy nadzorca sądowy może w terminie 30 dni ją zatwierdzić.
Tym samym głównym celem tymczasowego nadzorcy sądowego jest zabezpieczenie majątku dłużnika, przed jego niekorzystnymi działaniami, które mogą godzić w interesy wierzycieli. Jego działalność należy określić w kategoriach czynności kontrolnych, a nie represyjnych. W sytuacji powzięcia wiedzy co do czynności dłużnika mających na celu ukrycie majątku, innego działania na szkodę wierzycieli lub niewykonywania poleceń TNSa, tymczasowy nadzorca sądowy powinien poinformować o tym sąd wnioskując o zmianę sposobu zabezpieczenia np. poprzez ustanowienie zarządu przymusowego nad majątkiem dłużnika.
Nie ma przeszkód aby doradca restrukturyzacyjny pełniący funkcję tymczasowego nadzorcy sądowego został następnie ustanowiony syndykiem masy upadłości dłużnika.
