Legitymację czynną do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości określa art. 20 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku prawo upadłościowe (dalej jako „Prawo upadłościowe”) wskazując, że posiada ją przede wszystkim sam dłużnik, jak i jego wierzyciele osobiści (wniosek wierzyciela jedynie rzeczowego, którego wierzytelność wynika np. z hipoteki lub zastawu zostanie oddalony przez sąd). Wniosek o ogłoszenie upadłości mogą złożyć również w stosunku do:
- spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej – każdy ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania spółki,
- osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami,
- przedsiębiorstwa państwowego – także organ założycielski,
- jednoosobowej spółki Skarbu Państwa – także pełnomocnik Rządu, państwowa osoba prawna, organ lub inna jednostka uprawniona do wykonywania praw z akcji lub udziałów należących do Skarbu Państwa,
- osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji – każdy z likwidatorów,
- osoby prawnej wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego – kurator ustanowiony na podstawie art. 42 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny,
- dłużnika, któremu została udzielona pomoc publiczna o wartości przekraczającej 100 000 euro – organ udzielający pomocy,
- dłużnika, wobec którego prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego – zarządca ustanowiony w tym postępowaniu.
Termin złożenia wniosku.
Dłużnik, który spełnia ustawowe przesłanki złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (o czym pisaliśmy TUTAJ), ma obowiązek złożenia go w terminie 30 dni od dnia powstania niewypłacalności. W razie uchybienia powyższemu terminowi, osoby zobowiązane do złożenia wniosku ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niezłożeniem wniosku, chyba że nie ponoszą winy. Brak złożenia wniosku w terminie może wiązać się również z ponoszeniem odpowiedzialności karnej takich osób.
Koszty postępowania.
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty od wniosku w wysokości 1.000 zł oraz zaliczki na wydatki w toku postępowania o ogłoszenie upadłości, która wynosi jednokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedzającego złożenie wniosku, którą ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Zgodnie z obwieszczeniem z dnia 17 października 2019 roku, kwota ta wyniosła 5.148,07 zł.
Właściwość sądowa.
Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy, którym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy, w składzie 3 sędziów zawodowych, właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika. Zazwyczaj jest to miejsce, w którym przedsiębiorca zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich. W przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązuje domniemanie zgodnie z którym, za główny ośrodek działalności poczytuje się miejsce ich siedziby. U przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, domniemywa się, że jest to główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej.
W przypadku natomiast, gdy przedsiębiorca nie ma głównego ośrodka podstawowej działalności na terenie Polski, właściwy będzie sąd miejsca jego zwykłego pobytu albo siedziby. Jeśli, powyższe okaże się niemożliwe do ustalenia, właściwy będzie sąd, w którego obszarze znajduje się majątek przedsiębiorcy.
Wymogi formalne wniosku.
Wymogi formalne wniosku zostały wymienione w art. 22 Prawo upadłościowego. Dodatkowo, taki wniosek musi również spełniać wymogi formalne pisma procesowego, które zostały uregulowane w ustawie z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego. Podstawowe elementy wniosku, niezależnie od osoby wnioskodawcy, to przede wszystkim imię i nazwisko dłużnika lub jego nazwa, numer PESEL albo KRS, miejsce zamieszkania albo siedziba, jak i dokładny adres oraz dane osób reprezentujących spółki handlowe albo tzw. ułomne osoby prawne.
Natomiast wniosek dłużnika, powinien dodatkowo zawierać:
- wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek jego podstawowej działalności,
- okoliczności, które uzasadniają wniosek wraz z ich uprawdopodobnieniem,
- informację czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu ww. ustawy,
- informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Przedsiębiorca, chcący złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, będzie musiał dodatkowo, wraz wnioskiem, złożyć dokumenty wymienione w art. 23 Prawa upadłościowego, tj.:
- aktualny wykaz majątku wraz z szacunkową wyceną,
- bilans sporządzony dla celów postępowania na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku,
- spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokością wierzytelności oraz terminami zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia,
- oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku,
- spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty,
- wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi,
- informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika,
- informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni,
- informację, czy w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
- zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników, lub
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub
- sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro.
Dodatkowo, jeśli dłużnik nie jest w stanie złożyć któregoś z wymaganych dokumentów, musi to wskazać i uprawdopodobnić we wniosku. Ponadto, dłużnik jest zobowiązany do załączenia oświadczenia o prawdziwości danych zawartych we wniosku. Oświadczenie musi być podpisane przez samego dłużnika lub osobę uprawnioną do jego reprezentacji, nawet w przypadku gdy wniosek jest składany przez pełnomocnika. Złożenie wspomnianego powyższej oświadczenia jest bardzo ważne, gdyż jeśli go zabraknie, wniosek nie zostanie rozpoznany przez sąd, który go zwróci bez wzywania do uzupełnienia braków.
Jeśli zaś wniosek składa wierzyciel będzie musiał uprawdopodobnić zgłaszaną wierzytelność. W tym miejscu warto wspomnieć, że jeśli wierzytelność wierzyciela ma w całości charakter sporny, tak złożony wniosek zostanie przez sąd oddalony.
